بازخوانی اختلاس بزرگ: زمینه ها و روایت- بخش دوم

واما درباره این اختلاس اخیر، اگرچه با وجود اهمیت برخورد قاطع به این اختلاس برای حفظ نظام بانکداری ایران ضروری است که این برخورد دراسرع وقت صورت بگیرد ولی جنگ قدرت درمیان بالائی ها موجب شده است که با اطلاع رسانی قطره چکانی روبروهستیم یعنی هرروزه نکته های جدیدی اضافه می شود. به عنوان مثال، اگرچه کوشیدند رقم اختلاس را از 3000 میلیاردتومان به کمتر از 2000میلیاردتومان تخفیف بدهند ولی درتازه ترین اطلاع رسانی اژه ای روشن شد که بدهی این گروه به بانک ملی به تنهائی 3000میلیاردتومان است و اگردیگربانکها را هم به لیست اضافه کنیم، مبلغ کل اختلاس به احتمال زیاد ازآن چه تا کنون گفته بودند احتمالا بیشتر خواهد شد.
و اما این اختلاس چگونه اجرائی شد؟
اعتباراسنادی: Letter of Credit ال سی
درمبادلات بین المللی وقتی یک وارد کننده ایرانی برای مثال ازآلمان جنس وارد می کند باید با استفاده از نهادهای مالی بهای کالای خریداری شده را به طرف آلمانی خود بپردازد. برای تسهیل مبادلات بین المللی اعتباراسنادی یا ال سی ابداع شده است. از یک طرف، فروشنده آلمانی وقتی سفارش کالا را دریافت می کند باید مطمئن شود که پس ازارسال کالا و دریافت آن از سوی خریدار، پولش را دریافت می کند و از سوی دیگر، خریدار ایرانی هم باید اطمینان خاطر داشته باشد که وقتی بها را پرداخت، درازای آن نه فقط کالا را دریافت می کند بلکه کالائی را دریافت می کند که برآن توافق صورت گرفته است.تنظیم این مبادله مالی بوسیله دو بانک صورت می گیرد.
طرف ایرانی با مراجعه به یک بانک ایرانی تقاضای ایجاد اعتباراسنادی به مبلغ معلوم دروجه طرف تجارتی خود درآلمان را می کندو معمولا معادل ریالی اش را به بانک می پردازد. ولی دراین مرحله پولی از ایران به آلمان ارسال نمی شود. معمولا این گونه عمل می شود که درازای پرداخت معادل ریالی بانک هم تعهد می کند که درزمان مقتضی این مبلغ را به آلمان منتقل کند. درضمن به بانک طرف آلمانی درآلمان خبرمی دهد که حواله ارزی موردتوافق صادرشده و دراختیار بانک ایرانی است. طرف آلمانی با اعتماد به الی سی صادرشده کالای مورد تقاضا را به ایران می فرستد. وقتی کالا به گمرگ ایران وارد می شود، از سوی وارد کننده ایرانی ترخیص می شود و اگربا آن چه که سفارش داده شد هم خوان باشد واردکننده ایرانی از بانک عامل خود می خواهد که ارز مورد توافق را به بانک آلمان حواله نماید. بانک آلمانی هم این مبلغ را دروجه فروشنده آلمانی کارسازی می کند و به این ترتیب، یک مبادله بین المللی به سرانجام می رسد.
و اما علاوه برال سی به شکلی که دربالا توضیح داده ام، کاریکاتوری از همین اعتباراسنادی را تحت عنوان الی سی ریالی درایران بکار گرفته اند و همین ال سی های ریالی است که وسیله اصلی این اختلاس تاریخی شده است.
این ابزار مالی تازه 8 سال پیش درایران ابداع شد و تا جائی که من خبردارم دردیگر کشورها سابقه ای ندارد. باری، ال سی های ریالی دو نوع اند:
- الی سی های دیداری
که وجه آن به مح رویت باید پرداخت شود.
- ال سی های مدت دار یا یوزانس
این ال سی ها پس از گذشت مدت زمان معینی که از قبل مورد توافق قرار می گیرد قابل پرداخت می شود. ال سی های یوزانس به ابداع بازار تازه ای دربازارپولی ایران منجرشده است که درآن این ال سی ها را به بهائی کمتر از ارزش اسمی آن قبل از موعد سررسید « نقد» می کنند. به سخن دیگر، ال سی های مدت دار قابل « تنزیل» شدن اند. تفاوت بین بهای اسمی و قیمت نقدی پرداخت شده هم « سود» یا رانت این « عبدالله شرخرهای مدرن» است که دربانکداری ایران به طور رسمی پیدا شده اند. علت پیدایش ال سی های ریالی به واقع بد حسابی دولت بود. یعنی دولت اگرچه از مقاطعه کاران و تولید کنندگان داخلی کار و کالا می گرفت ولی مشتری بد حسابی بود- و احتمالا هنوز هست- و به تعهدات مالی خود به موقع عمل نمی کرد. بدحسابی مالی دولت برای موسسات درگیر بحران سرمایه درجریان پیش آورد و استفاده از ال سی های ریالی هم وسیله ای برای تخفیف این گرفتاری ها بود ولی طولی نکشید که استفاده از آن همگانی شد. یعنی دربخش خصوصی هم این ال سی به جریان افتاد.
این که استفاده از این ال سی ها درایران به چه میزان است برمن روشن نیست ولی این که این اختلاس عظیم با استفاده ازآن صورت گرفته است بدیهی است و ابهامی ندارد. اگرچه گزارش رسمی از ماجرا نداریم ولی تکرار و گستردگی عدم رعایت قانون، و شکل و شیوه نادیده گرفتن قانون، سرعت پیشرفت کارها برای به سامان رساندن اختلاس به واقع حیرت انگیز و باورنکردنی است. دراین باره درصفحات آینده توضیح خواهم داد.
اگرچه نزدیک به 40 نفر دراین ماجرا دستگیرشده و یا بزودی دستگیر خواهند شدۀ ولی از قرار نقش اول را مه آفرید امیر خسروی صاحب مجموعه « گروه امیر منصور آریا» ایفا کرده است. آن گونه که از قرائن بر می آید امیر خسروی در 1372 درسربازی بود و از فعالیت هایش پس از پایان خدمت سربازی خبر نداریم فقط می دانیم درسال اول ریاست جمهوری احمدی نژاد با استفاده از تسهیلات « طرح زود بازده» با برادرانش یک گاو داری ایجاد کرده است که درسال 1385 تاسیس شد. درهمین سال یک شرکت خانوادگی هم به ثبت می رساند. این شرکت تحت عنوان « شرکت توسعه سرمایه گذاری امیر منصور آریا» در 28 خرداد 1385 با سرمایه اولیه 50 میلیون تومان به ثبت می رسد. اگرچه از جزئیات بی خبریم- ولی می توان به ظن غالب حدس زد- که دز پی آمد ارتباطاتی که با قدرتمندان برقرار می شود، دوسال و 8 ماه بعد، سرمایه شرکت با 400 برابر افزایش به 20 میلیاردتومان می رسد. همراه با این افزایش حیرت آور ایجاد شرکت های اقماری هم سرعت می گیرد. هم در صنایع غذائی فعالیت دارد و هم در صنایع فلزی. هم به معدن می پردازد و هم به تولید مواد شیمیائی می پردازد. هم خدمات مهندسی ارایه می کند و هم صاحب باشگاه ورزشی می شود. صاحب شرکتی که در خرداد 1385 با 50 میلیون تومان – که تازه نمی دانیم چه میزان از تسهیلات طرح های زود بازده استفاده شده- به جائی می رسد که صاحب 37 شرکت مختلف می شود و اگر تازه ترین ادعا پورمحمدی راست باشد، هنوز به رئیس سازمان بازرسی کل کشور هم نامه تهدید آمیز می نویسد.
آن چه دراین فرایند اتفاق می افتد این که با بهره گیری از عناوین 11شرکت از این مجموعه ، امیرخسروی دربانک صادرات شعبه فولاد اهواز از سوی یک شرکت متعلق به خودبرای یک شرکت دیگر متعلق به خود، برای خودش ال سی های ریالی مدت دار باز می کند. بعد امیرخسروی که هم باز کننده ال سی های ریالی است و هم دریافت کننده آن، ولی تحت نام دوشرکت متفاوت که هردودرتملک گروه اوست- این ال سی ها را به بانک های 7 گانه ارایه داده و « نقد» می کند. ظنر تاریخ دراین است که به قرار اطلاع، درازای ال سی های باز شده نه وثیقه قابل توجه ای به بانک ارایه می دهد و نه بهای آن را به صورت پول نقد می پردازد. اگرخوشبین باشیم، یک تسهیلات اعتباری نامحدود و « قرض الحسنه»- بدون بهره و کارمزد- برای خود ایجاد می کند و این 3000 میلیاردتومان را از بانکداری کشور« وام» بدون بهره می گیرد. اگرچه کل ماجرا به فیلم های هالیوود بی شباهت نیست ولی بااستفاده از پول هائی که به این صورت از اموال عمومی به سرقت می رود، به همت دولتمردانی که درجیب خود دارد، واحدهای بیشتری را می خرد. زعمای دولتی هم مشوق اوهستند. متن نامه های مشائی را دراین رابطه دراینجا بخوانید. احمدی نژادهم که با همه بد وبیراهی که به لیبرالیسم و سرمایه داری و نئولیبرالیسم می دهد، ولی دراجرای این سیاست ها درایران شتاب فراوانی دارد، این اموال واگذاری را به اقساط به امیر خسروی واگذار می کند.
البته که درباره شرکت سرمایه گذاری امیرمنصور آریا اطلاعات دست اول ندارم ولی براساس آن چه که درسایت ها خوانده ام روایتی از رشد حیرت آورش به دست می دهم.
شرکت آب معدنی داماش گیلان
باشگاه ورزشی داماش ایرانیان
شرکت داماش ترابر ایرانیان
ایمن ترابر آریا- این دو شرکت در1388 با سرمایه یک میلیون تومان ایجاد شده اند.
شرکت آهن و فولاد لوشان که درسال 1385 تاسیس شد.
شرکت پخش امیرمنصور ایرانیان که درسال 1386 با سرمایه 100 میلیون تومان ایجاد شد.
شرکت خدمات مهندسی کشاورزی میثاق گیلان
شرکت شفاف شیمی پلاست. شرکتی است که در1382 تاسیس شد ولی درسال 1385خریداری شد. سرمایه شرکت از یک میلیون تومان به 500 میلیون تومان افزایش یافت.
شرکت صنایع غذائی دریاچه گهرلهرستان، در1385 با سرمایه 13.5 میلیون تومانی تاسیس شد و طولی نکشید که سرمایه اش به 280میلیون تومان رسید و در1387 به 1.1 میلیاردتومان افزایش یافت.
گروه صنعتی نمونه منصور گیلان، در1381 تاسیس شد. مدتی بعد سرمایه اش از 50 میلیون تومان به یک میلیاردتومان و پس آن گاه در1389 به 75 میلیاردتومان افزایش یافت.
گروه ملی صنعتی فولاد درایران: این یک شرکت قدیمی است که در1342 تاسیس شد و در1382 سرمایه اش بیش از 193 میلیاردتومان بود به دلایلی که من از آن بی خبرم، سرمایه اش در 1386 به 54 میلیاردتومان کاهش یافت. درمهر1388 این شرکت هم به تملک شرکت امیرمنصور آریا در آمد که درآن موقع سرمایه اش را 123 میلیاردتومان برآورد کرده اند که مدتی بعد به 3.2 میلیاردتومان کاهش یافت و مدتی بعد سرمایه اسمی شرکت به 232 میلیاردتومان افزایش یافت.
شرکت گردشگری و جهانگردی ستاره درخشان درفک که در1386 با 100 میلیون تومان سرمایه تاسیس شد.
شرکت مشاوره و مدیریت تدبیر منصور، در1385 تاسیس شد.
شرکت معدن شکافان تهران که در1385 با سرمایه 10 میلیون تومان تاسیس شد و پس آن گاه سرمایه شرکت ابتدا به 500 میلیون تومان و سپس به 3 میلیاردتومان افزایش یافت.
شرکت مهندسین مشاوره مدیریت پردازش زمان که در1388 تاسیس شد.
شرکت نوآوران صنعت الکترونیک فم که در 1386 یا یک میلیون تومان سرمایه تاسیس شد و مدتی بعد سرمایه اش هزار برابرشده به یک میلیاردتومان افزایش یافت.
شرکت تجارت گستران منصور، در1385 یا 30 میلیون تومان سرمایه تاسیس شد.مدتی بعد سرمایه شرکت 100 میلیون تومان و بعد 10 میلیاردتومان و درنهایت به 50 میلیاردتومان افزایش یافت.
شرکت سامانه های برنامه ریزی منابع کرانه در1385 با سرمایه 10 میلیون تومانی تاسیس شد.
شرکت سبک سازان لوشان که یک شرکت سهامی خاص است در 1383 با 100 هزار تومان سرمایه تاسیس شد و سرمایه شرکت سپس به 1.9 میلیاردتومان افزایش یافت.
شرکت کیمه طرح ایرانیان که در 1388 تاسیس شد.
شرکت ماشین سازی لرستان که در1389 به وجود آمد.
و بالاخره، بانک آریا که جوازش هم صادرشد و قرار بود با سرمایه 400 میلیاردتومان تاسیس شود و به بانک اجازه داده بودند که 50% این سرمایه به صورت اموال غیرمنقول و املاک باشد. این جواز درحال حاضر لغو شده است.
این استفاده و یا سواستفاده از ال سی های قلابی هم از سال 1386 شروع شد ولی مدتی بعد میزانش افزایش یافت.
خبرداریم که در 1388 درکل 80 میلیاردتومان و در1389 هم 800 میلیاردتومان و بالاخره در 1390 هم میزان این ال سی به 2800 میلیاردتومان رسید.
تا کنون بخش اعظم این ال سی های قلابی را بانک ملی ایران پرداخته است ولی دیگران هم درگیرند. بانک سامان دراین میان 343 میلیاردتومان باخته است و بانک سپه هم 70 میلیاردتومان پرداخت کرده است. همان طور که پیشتر هم گفته بودم تنزیل این ال سی ها به صورت یک منبع قابل توجه برای این بانکها درآمده بود که درحال حاضر این درآمدها تنها صوری است. یعنی پولی پرداخت کرده اند ولی بانک صادرکننده این ال سی ها- بانک صادرات- که قاعدتا باید به وعده وفا کرده و سرموعد این وجوه را به بانک های تنزیل کننده بپردازد مدعی شده است که تا صدور حکم مرجع قضائی هیچ گونه تعهدی نسبت به پرداخت آنها ندارد.
درجای دیگر می خوانیم که در 18 ماه گذشته شرکت امیرمنصور آریا با صدور و تنزیل 105 ال سی به مبلغ 2800 میلیاردتومان دست یافته است و درازای صدور این اسناد هم فقط 840 میلیاردتومان وثیقه ملکی به بانک صادرکننده ارایه داده است. به عبارت دیگر، 70% ال سی های صادره هیچ گونه وثیقه ای ندارند.
عمق فاجعه دراین است که تنها سه روز پیش از افشای این اختلاس عظیم و دستگیری امیرخسروی، برای او 60 میلیون دلار ال سی باز شده است. از سوی دیگر به گفته تابش، یکی از و کلای مجلس « موارد مشابهی نظیر اختلاس سه هزار میلیارد تومانی وجود دارد، ولی چون گفته‌اند سخنی نگوییم از بیان آنها صرف نظر می‌کنم. شبیه به تخلف سه هزار میلیارد تومانی باز هم وجود دارد، اما عزمی برای رسیدگی به آنها وجود ندارد. »
واما با توجه به آن چه درصفحات پیش نوشته ام، چند پرسش پیش می آید:
چگونه بود که این افزایش حیرت آور سرمایه این شرکت ها- که به احتمال زیاد بیان بیرونی وجوهی است که از بانک ها با ترفتد های مختلف اخذ شده است- توجه هیچ مقام مسئولی را درایران جلب نکرده است. این نکته از آن جهت اهمیت دارد که آقای احمدی نژاد آقای احمدی نژاد در11خرداد 1384 درمصاحبه ای با روزنامه ایران گفت:
«افزایش سرمایه یک بانک از ۱۵ میلیارد تومان به ۲۰۰ میلیارد تومان در یک دوره چهار ساله، آیا بیانگر یک اقتصاد سالم است یا بیمار! » . یعنی آقای احمدی نژاد هم می داند که افزایش سریع سرمایه ها دراقتصاد رانت سالار ایران نشانه فساد مالی و اقتصادی است. درمثالی که می زند سرمایه یک بانک در طول 4 سال بیش از 13 برابر افزایش یافته است و دراینجا حق به جانب احمدی نژاد است که چنین افزایشی از راههای قانونی و به اصطلاح « حلال» صورت نمی گیرد. ولی حالا چه شده است که فقط 6 سال پس از آن، و تقریبا درهمان فاصله زمانی، دریک مورد سرمایه یک شرکت 300برابر، و درمورد دیگر 500 برابر و حتی دریک مورد هم 19000 برابرشده است، ولی آقای احمدی نژاد نه فساد را دیده است و نه بوی تعفن اش را استشمام کرده است.. درچند مورد هم شاهد افزایش 1000 و 1500 و 1667 برابری سرمایه هم بوده ایم، نه فقط چشمهایش را بسته است بلکه حالا که چنین کارهای خلاف قانون و عرف عظیمی هم صورت گرفته است حتی نتوانسته خود را به یک عذر خواهی خشک و خالی هم از مردم راضی نماید. ناگفته روشن است که منظور احمدی نژاد این است که چنین اقتصادی بیمار است و فاسد و البته توجه دارید که درزمان بیان چنین نظری، منظور ایشان هم اقتصاد ایران در دوره دوم ریاست جمهوری آقای خاتمی بود. حالا بد نیست آقای احمدی نژاد جواب بدهند که وقتی سرمایه موسساتی درایران به صورتی که دربالا به دست داده ام تغییر می کند آیا این تغییر نشانه یک دولت سالم است یا یک دولت کلاش و متقلب و حتی می گویم اگرنه خود سارق - که فعلا نمی دانم- ولی به یقین همدست سارقان!
عبرت آموز این که هم مسئولان کمیسیون اصل 90 مجلس مدعی شده اند که دریکی دوسال گذشته به بانک های مختلف از جمله بانک مرکزی ، ملی و صادرات و رفاه کارگران نامه نوشته « نسبت به تحرکات اقتصادی امیر منصور آریا هشدار داده شد. در این نامه‌ها ذکر شد که آقای آریا با شگردهای متفاوت مبالغ کلان ۹۰۰ میلیارد تومان را از بانک‌ها دریافت کرده است اما متاسفانه بانک‌های مذکور به این هشدار‌ها توجه نکردند» . آقای پورمحمدی رئیس سازمان بازرسی کل کشور هم می گوید که در سه سال گذشته در ۱۳ نامه به احمدی‌نژاد درباره تخلفات بانکی تذکر داده بوده است. ولی آقای احمدی نژاد دربرخورد به آن چه کرده است؟ تا جائی که خبر داریم، هیچ. و حتی اکنون هم که رازهااز پرده برون افتاده است با هزار و یک ترفند و با استفاده از حکم حکومتی می خواهند این اختلاس بزرگ را ماست مالی کنند آن هم در پوشش « برخورد غیر سیاسی» به آن.... دراین راستا بنگرید به افاضات آقای بهمنی...
به گوشه هائی از این ماجرا باز خواهیم گشت.
ادامه دارد....

یادآوری: من هم چنان بلد نیستم مطلب را با زیرنویس ها دراینجا بگذارم. دوستانی که مایلند رفرنس ها را هم داشته باشند کامنتی گذاشته ایمیل شان را بگذارند من متن با رفرنس را برایشان خواهم فرستاد.