« بهار عربی» یا « زمستان سیبری» برای واشنگتن

نوشته: ویلیام انگدال

اقدام سریع نظامیان مصر دربازداشت محمد مرسی و دیگران رهبران سازمان اخوان المسلمین در3 ژوئیه یک عقب نشینی جدی برای استراتژی « بهارعربی» واشنگتن است که کوشید تا با استفاده از اسلام سیاسی چین وسرتاسرروسیه و همین طور کشورهای از نظر انرژی غنی خاورمیانه را بهم بریزد.مرسی به تقاضای وزیر دفاع برای کنارگیری و جلوگیری از خون ریزی پاسخ منفی داد. او گفت که از « کرامت مشروع» خویش دفاع می کند و از ارتش خواست که اولتیماتوم خود را لغو کند. وقتی آیندگان این دوره ازتاریخ را بررسی خواهند کرد ممکن است این نقطه عطفی در پایان امریکا به عنوان تنها ابرقدرت جهانی باشد.

یک سال پس از این که سازمان مخفی کار اخوان المسلمین قدرت گرفت و نامزد خود محمد مرسی را به عنوان رئیس جمهور معرفی کرد و پارلمان را درکنترل خویش گرفت ارتش با توجه به حضور میلیونها معترض خیابانی به کوشش مرسی برای تحمیل قانون شریعت و بی توجهی به وضعیت اقتصادی درحال سقوط مداخله کرد. رهبری کودتا با وزیر دفاع و فرمانده ارتش ژنرال عبدل فاتخ السیسی بود. جالب این که تنها یک سال پیش السیسی به عنوان یک ژنرال جوان و شدیدا مذهبی از سوی مرسی به این مقام رسیده بود. او هم چنین درامریکا آموزش دیده و از سوی رهبران واشنگتن و پنتاگون هم مورد احترام بود . این که او اکنون این کودتا را رهبری می کند نشان دهنده عمق رد اخوان المسلمین درمصر است. السیسی درشب چهارشنبه 3 ژوئیه اعلام کرد که رئیس دادگاه عالی به عنوان رئیس جمهور موقت و تشکیل یک دولت تکنوکرات کشور را تا انجام انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری و مجلس اداره خواهد کرد. درکنار او رهبران مسیحی، سکولار و مسلمان هم حضور داشتند. السیسی گفت که همه کوشش های ارتش برای دیالوگ ملی و آشتی ملی ازسوی همه جناح ها حمایت شد ولی رئیس جمهور مرسی و اخوان المسلمین این کوشش ها را رد کردند.

خشم علیه امریکا:

احتمالا عمده ترین وجه بسیج توده ای معترضین در هفته های اخیر که سرانجام به تصمیم ارتش برای مداخله و گرفتن کنترل منجر شد خصلت صریح ضد واشنگتنی معترضان خیابانی بود. تظاهرکنندگان پلاکاردهائی علیه اوباما و سفیرامریکا آن پاترسون که شدیدا حامی اخوان المسلمین است حمل می کردند. سفیر امریکا در قاهره، آن پاترسون یک هدف ویژه تظاهرکنندگان بود. پاترسون در 18ژوئن 2013 علیه تظاهرات مخالف مرسی سخن گفته بود. او به مصری ها گفت« بعضی ها می گویند که عمل خیابانی نتیجه ای بهتر از انتخابات خواهد داشت. صادقانه می گویم دولت من و من شدیدا به این ادعا مشکوکیم». و بعد دریک مصاحبه صریح تربا الاهرام آنلاین درماه مه 2013 دیپلمات امریکائی رسما از انتقاد از مرسی طفره رفت و گفت« واقعیت این است که آنها در یک انتخابات مشروع شرکت کرده و برنده شده اند. البته که همیشه کارکردن با یک دولت تازه چالش برانگیز است ولی درسطح نهادهای دولتی ما داریم با همان ارتش و همان دولت کارمی کنیم و همان روابط از قدیم ایجاد شده مان را حفظ کرده ایم»(1).

مداخله ارتش هم چنین برخلاف مداخله مستقیم اوباما و رئیس کل ارتش او ژنرال مارتین دمپسی صورت گرفت. اوباما با مرسی تلفنی صحبت کرد و رئیس کل ارتش هم با ژنرال سدکی صبحی و امیدوار بودند که بتوانند بحرانی که بین رژیم و ارتش و نهضت اعتراضی پیش آمده بود را تخفیف بدهند. اکنون اوباما به کسی می ماند که معترضین تخم مرغ به صورت اش پرتاب کرده باشند(2).

نکته مهم دیگر این که پادشاه عربستان عبدالله و رهبران محافظه کار امارت متحده عربی – به استثنائی حاکم شدیدا طرفدار اخوان المسلمین درقطر- از مداخله ارتش در مصر استقبال کرده اند. خبرگزاری دولتی عربستان سعودی درپیامی از پادشاه عربستان گزارش کرد« به نام مردم عربستان سعودی و از طرف خودم رهبری شما را دراین شرایط بحرانی تاریخ مصر تبریک می گویم. دعا می کنیم خدا به شما درانجام وظایفی که به گردن گرفته اید و برای رسیدن ملت برادرمان مصر به آن چه که آرزوی آنهاست، کمک کند»(3).

یک بلاگ خبری در اسرائیل که به ارتش و مقامات امنیتی اسرائیل نزدیک است می گوید که ارتش مصر با حمایت ضمنی عربستان سعودی و دیگررهبران محافظه کار کشورهای حاشیه خلیج [فارس] مداخله کرده است. براساس این گزارشها اگر دولت اوباما کمک سالیانه 1.3 میلیارددلاری به ارتش مصر را قطع کند، عربستان سعودی و امارت متحده عربی کمبود بودجه را جبران خواهند کرد. هم چنین گزارش شده است که عربستان سعودی، امارت متحده، و دیگرکشورهای منطقه مثل بحرین و کویت« بلافاصله تزریق منابع مالی قابل توجه دراقتصاد مصر را در پیش خواهند گرفت. توده های مصری خواهند دید دراقتصادی که بطور موثری مدیریت شودآنها از حداقل امکانات برخورداربوده و دیگر لازم نیست مثل دوره رهبری اخوان المسلمین گرسنگی بکشند. براساس اطلاعات ما، عربستان سعودی و امارت متحده متعهد شده اند همان مبلغی را که قطر به دولت اخوان المسلمین دریک سال گذشته پرداخت کرد- یعنی 13 میلیارددلار- به قاهره بپردازند»(4)

آیا این کمک های مالی پرداخت می شود یا نه ولی مداخله ارتش درمصرامواج طوفانی درسرتاسر دنیای اسلام ایجاد کرده است. یک هفته پیش هم گام با شدت گرفتن اعتراضات عمومی در مصر، پادشاه شدیدا طرفدار اخوان المسلمین قطر شیخ حامد الثانی دریک اقدام حیرت آور کنار رفت و فرزند 33 ساله اش پادشاه شد که گفته می شود آدم معتدلی است. پادشاه تازه هم بلافاصله نخست وزیر شدیدا طرفدار اخوان المسلمین شیخ حامد بن جسیم را برکنار کرد. قطربه مصردرزمان مرسی و اخوان المسلمین 8 میلیارددلار پرداخت و رهبر معنوی اخوان المسلمین یوسف الکرادوی اکنون چندین دهه است که در دوها زندگی می کند و از آن به عنوان پایگاهی برای سخن ورزی ها شدیدا بحث برانگیزی استفاده می کند. کانال خبری الجزیره که به دولت قطر تعلق دارد نظر به این که از صورت یک منبع خبری مستقل خارج شده و به خاطر مواضع شدیدا طرفدارانه اش ازاخوان المسلمین مورد انتقاد قرار گرفته است(5). جالب این که یکی از اولین کارهای ارتش مصر بستن استودیوی الجزیره در قاهره بود.

شکست اخوان المسلمین در مصربرای ترکیه ونخست وزیرش تایپ اردوغان که طرفدار اخوان المسلمین است شوک بزرگی است. اعتراضات توده ای در ترکیه از سوی اردوغان و پلیس با استفاده از گاز اشک آورو با استفاده از آب با فشار بالا شدیدا سرکوب شد. اردوغان اجازه داد تا از ترکیه به عنوان پایگاهی برای اعزام جنگجویان اجاره ای که عمدتا با منابع قطر تامین مالی می شوند به سوریه برای سرنگونی دولت حافظ الاسد و جایگزینی اش با یک دولت اخوان المسلمینی استفاده شود. مرسی اندکی پیش از سقوط خواستار جهاد برای سرنگونی حافظ الاسد در سوریه شده بود.

سئوال اساسی این است که عکس العمل اوباما به شکست « بهار عربی» واشنگتن چه خواهد بود؟ بهارعربی دیروز به صورت کابوس زمستانی سیبری برای واشنگتن درآمده است.

[1] John Hudson, Knives Come Out for US Ambassador to Egypt Anne Patterson, Foreign Policy, July 3, 2013, accessed inhttp://thecable.foreignpolicy.com/posts/2013/07 /03/knives_come_out_for_us_ambassador_to_egypt_anne_patterson

[2] DebkaFile, Army deposes Morsi. In TV statement, army chief names judge provisional president. Tahrir Sq. jubilant, DEBKAfile Special Report July 3, 2013. Accessed in http://www.debka.com/article/23088/Army-deposes-Morsi-In-TV-statement-army-chief-names-judge-provisional-president-Tahrir-Sq-jubilant

[3] Reuters, Saudi king congratulates new Egyptian head of state, July 4, 2013, accessed in http://ca.news.yahoo.com/saudi-king-congratulates-egyptian-head-state-221341784.html

[4] DebkaFile, Saudis, Gulf emirates actively aided Egypt’s military coup settling score for Mubarak ouster, DEBKAfile Exclusive Report July 4, 2013 http://www.debka.com/article/23090/Saudis-Gulf-emirates-actively-aided-Egypt%E2%80%99s-military-coup-settling-score-for-Mubarak-ouster.

[5] Simeon Kerr, Fall of Egypt’s Mohamed Morsi is blow to Qatari leadership, Financial Times, July 3, 2013, accessed in

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/af5d068a-e3ef-11e2-b35b-00144feabdc0.html#axzz2Y4bYmKsb

متن انگلیسی

http://www.globalresearch.ca/washington-islamist-strategy-in-crisis-as-morsi-toppled/5341595.

عنوان این ترجمه را مترجم افزوده است.