درارزیابی از نظام های سیاسی می توان از نظام خودکامه دریک سو و نظام پاسخگو به مردم – دموکراتیک- در سوی دیگر سخن گفت. البته باید بگویم که دردنیای واقعی ما الگوئی که با تمام مختصات این نوع نظامها هم خوانی داشته باشد، نداریم. به عبارت دیگر، نه یک نظام پاسخگوی ناب داریم و نه یک نظام خودکامه ناب. به واقع همه نظامهای موجود به درجات گوناگون بین این دو الگو متغیرند. البته بگویم که در اکثر کشورهای جهان، شاهد حرکت به سوی یک نظام دموکراتیک هستیم، یعنی، به شکل و صورت های گوناگون سعی می شود که با افزودن بر جنبه های دموکراتیک ساختار موجود از نقش تعیین کننده افراد درآن نظامها بکاهند و به اصطلاح کارها با خرد جمعی انجام بگیرد. البته درعین حال کشورهائی هم هستندکه سیر تحولی شان درجهت عکس حرکت می کند. یعنی خرد جمعی بیشتر و بیشتر تحت الشعاع بلاهت های فردی قدرتمندان قرار می گیرد. با این همه، بدنیست بطور مختصر مختصات یک نظام خودکامه رابررسی کنیم:
- تمرکز قدرت در دست یک یا چند نفر.
- قانون با امیال آن که قدرت دارد مشخص می شود و « قانون اساسی»- اگر باشد- برروی کاغذ است.
- کنترل شدید برروزنامه ها و رادیو و تلویزیون و دیگر ابزارهای ارتباط عمومی.
- نامشخص بودن شرایط و پیش زمینه های دستگیری افراد.
- حقوق محدود کسانی که به خلافی متهم می شوند.
- برخلاف آن چه که می شود آن را دیدگاه رسمی دولتی خواند، به دیگران اجازه تجمع و اعتراض و گردهمآئی داده نخواهد شد.
- انتخابات بی معنی- درجو.امعی که انتخابات دارند- که در آن انتخاب مردم محدود است به نامزدهائی که از غربال حکومتی گذشته باشند.
- عدم استقلال قوه قضائیه- قوه قضائیه در عمل به صورت بازوی اجرائی قوه مجریه عمل می کند.
و اما مختصات یک نظام دموکراتیک کدام است؟
- وجود و عمل به قانون اساسی و به قانون بطور کلی.
- پاسخگوئی مقامات به مردم
- برابری همگانی در برابر قانون
- حق همگانی برای یک محاکمه عادلانه- وقتی که به خلافی متهم می شوند. ممنوعیت شکنجه.
- هیچ کس بدون این که به ارتکاب جرمی متهم شود، بازداشت نمی شود.
- انتخابات، و حق رای و حق نامزدشدن درانتخابات برای همگان.
- آزادی اجتماعات و اتحادیه ها
- انتخابات منظم.
- هرشخص یک رای دارد و در ضمن نهادهای موثر برای جلوگیری از سوء استفاده انتخاباتی هم ایجاد شده است.
- استقلال قوه قضائیه از قوه مجریه.
- آزادی مطبوعات و دیگر ابزارهای ارتباط جمعی.
- تمرکز قدرت در دست یک یا چند نفر.
- قانون با امیال آن که قدرت دارد مشخص می شود و « قانون اساسی»- اگر باشد- برروی کاغذ است.
- کنترل شدید برروزنامه ها و رادیو و تلویزیون و دیگر ابزارهای ارتباط عمومی.
- نامشخص بودن شرایط و پیش زمینه های دستگیری افراد.
- حقوق محدود کسانی که به خلافی متهم می شوند.
- برخلاف آن چه که می شود آن را دیدگاه رسمی دولتی خواند، به دیگران اجازه تجمع و اعتراض و گردهمآئی داده نخواهد شد.
- انتخابات بی معنی- درجو.امعی که انتخابات دارند- که در آن انتخاب مردم محدود است به نامزدهائی که از غربال حکومتی گذشته باشند.
- عدم استقلال قوه قضائیه- قوه قضائیه در عمل به صورت بازوی اجرائی قوه مجریه عمل می کند.
و اما مختصات یک نظام دموکراتیک کدام است؟
- وجود و عمل به قانون اساسی و به قانون بطور کلی.
- پاسخگوئی مقامات به مردم
- برابری همگانی در برابر قانون
- حق همگانی برای یک محاکمه عادلانه- وقتی که به خلافی متهم می شوند. ممنوعیت شکنجه.
- هیچ کس بدون این که به ارتکاب جرمی متهم شود، بازداشت نمی شود.
- انتخابات، و حق رای و حق نامزدشدن درانتخابات برای همگان.
- آزادی اجتماعات و اتحادیه ها
- انتخابات منظم.
- هرشخص یک رای دارد و در ضمن نهادهای موثر برای جلوگیری از سوء استفاده انتخاباتی هم ایجاد شده است.
- استقلال قوه قضائیه از قوه مجریه.
- آزادی مطبوعات و دیگر ابزارهای ارتباط جمعی.
خس و خاشاک.... کیه؟
0 نظر:
ارسال یک نظر