باز هم ... اقتصاد عجیب ایران!!

یکی به من ایمیل زدکه از این همه « سیاه نمائی» در باره اقتصاد ایران خسته نشده ای و راهنمائی کرد که یه این سایت برو و بخوان: « دولت نهم تراز تجاري مثبت 23 ميليارد دلار را از آن خود كرد » و خجالت بکش. رفتم وخواندم ولی ای دریغ که دیدم آنی که باید خجالت بکشد من نیستم. نه از آن رو که آدم پر روئی هستم نه. ولی به چند دلیل:

اولا، این گزارش بین بخش نفت و غیر نفتی تفکیک قائل نشده است و این رقم با محاسبه دلارهای نفتی به دست آمده است. پرسش این است که اگر همین فرایند محاسبه ادامه یابد، وقتی که نفت نباشد ولی واردات باشد، تکلیف چه می شود؟

ثانیا، با وجود سرزیر درآمدهای نفتی، روشن نیست که چرا در 9 ماه اول حکومت جدید بدهی خارجی ایران بیش از 2 میلیارد دلار افزایش یافته است! تراز تجارتی کشور که « مثبت» است در آن صورت افزایش بدهی خارجی را چگونه می شود توضیح داد؟

ثالثا آمار تجارتی به نظر اندکی « عجیب» می آیند. یک، این که در طول یک سال دولت کنونی، واردات به ایران از 18 میلیارد دلار به 41.30 میلیارد دلار افزایش یافت. این میزان رشد در طول یک سال، رشد معمولی و سالم نیست. باید پرسید آیا مصرف هم بطور کلی در این مدت به این مقدار بیشتر شده است یا این که مصرف در ایران با محصولات وارداتی به جای تولیدات داخلی تامین می شود. این اگرچه یک احتمال خیلی جدی است ولی در آن صورت با ادعای گزارش در باره کاهش بیکاری جور در نمی آید.

رابعا، گزارش پیش گفته، آمار های 4 ماهه اول سال 1385 را هم منتشر کرده است کل صادرات غیر نفتی ایران در این دوره 1.7 میلیارد دلار و کل واردات هم نزدیک به 13.5 میلیارد دلار بوده است. اگر به همین نسبت حساب کنیم کل صادرات غیر نفتی در سال حدودا 5.1 میلیارد دلارمی شود در حالی که کل واردات از 40 میلیارد دلار هم بیشتر خواهد شد که در آن صورت، کسری تراز تجارتی ایران بدون محاسبه دلارهای نفتی درسال مالی ای که در آن هستیم، 35 میلیارد دلار خواهد شد. فرض این محاسبات این است که در واردات و یا صادرات از ایران تغییرات غیر مترفبه ای اتفاق نیفتد و آن چه در این 4 ماه اتفاق افتاد برای بقیه سال نیز تکرار شود

خامسا، در این گزارش هم چنین می خوانیم که در سال 1385 نزدیک به 13 میلیارددلار از بدهی های خارجی ایران باید پرداخت شوند و یا باید به وام گیری تازه بازپرداخت شان را مجددا زمان بندی کرد. اگرچه چنین کاری غیر ممکن نیست ولی معمولا بدون هزینه نیست و در ثانی، با وضعیت خاص ایران- بخصوص در پیوند با برنامه هسته ای وشورای امنیت سازمان ملل- بعید نیست مشکل آفرین باشد.